در گذشته، کاربرد چراغ استخر بیشتر به موضوع ایمنی مربوط بود و اغلب برای مشخص شدن محوطه استخر، جلوگیری از سقوط افراد در شب، و پیشگیری از مصدومیت شناگران در زمان ورود به استخر به کار میرفت. اما امروزه بسیاری از سازندگان و کارفرمایان از چراغ های استخر و نورپردازی زیبای آن به عنوان یکی از تزئینات مکمل در محوطه و فضای استخرها استفاده میکنند. این چراغها و نورپردازی، ضمن افزایش ایمنی و محدودهگذاری محوطه، توجه و تحسین افراد را خصوصا در شب بر میانگیزد.
بنابراین امروزه انتخاب و جانمایی صحیح چراغ استخر، با توجه به پارامترهایی مانند ابعاد استخر، جنس و رنگ بدنه استخر، بهینه شدن نور، و به حداقل رساندن سایه، از موارد کلیدی در طراحی و ساخت یک استخر زیبا و مدرن محسوب میشود.
تکنولوژی ساخت چراغ استخر در سالهای گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است. این پیشرفت باعث شده تا علاوه بر مسئولین استخرهای در حال احداث، استخرهای نوساز و حتی قدیمیتر نیز به فکر استفاده از چراغهای استخر جدید، که ظاهر زیباتر و راندمان بالاتر دارند بیفتند.
اما در خصوص انواع چراغ استخر و جکوزی، باید بگوییم که به صورت کلی، سه نوع اصلی چراغ استخر وجود دارد:
1. چراغهای رشتهای
2. چراغهای هالوژن
3. چراغهای LED
چراغهای رشتهای
لامپهای رشتهای استخر، در استخرهای قدیمی بیشتر مورد استفاده قرار میگرفته و امروزه به ندرت حتی در بازار پیدا میشود. اگر شما با یک استخر خیلی قدیمی مواجه شده باشید، احتمالاً دیدهاید که از این نوع چراغها در آن استفاده شده است.
چراغ هالوژنی
این نوع چراغها گرمای بسیار زیادی نسبت به چراغهای استخری LED تولید میکنند. البته این گرما توسط آب استخر گرفته میشود. اما در صورتی که به هر دلیلی سطح آب استخر به اندازهای کاهش یابد که چراغهای هالوژنی استخر در معرض هوا قرار گیرند، گرمای تولید شده توسط آنها تا اندازهای بالا میرود که فرم چراغ و قاب آن از حالت عادی خارج و اصطلاحا دفرمه میشوند. همچنین در صورت تماس بدن شناگران با این چراغها ممکن است موجب سوختگی پوست بدن آنها شود.
نصب چراغهای استخری هالوژن حداقل 50 سانتیمتر پایینتر از سطح آب سبب میشود، حتی در صورتی که بخشی از آب استخر به واسطه تبخیر و یا سیفون کردن آب (جهت کاهش TDS آب استخر) کاهش یابد، چراغ های استخر در خارج از آب استخر قرار نگیرند. زیرا با قرار گرفتن چراغ استخر در بیرون از آب، احتمال آسیب رسیدن به چراغ استخر و شناگران افزایش مییابد.
چراغهای LED
چراغ های استخری LED جزو جدیدترین تکنولوژیهای روشنایی استخر به شمار رفته و به نوعی یک تحول در این حوزه محسوب میشوند. چراغهای LED نوری قوی و با نفوذ ایجاد میکنند. همچنین، چراغهای LED مسافت بیشتری را در داخل آب روشن میکنند.
تفاوت ظاهری که بین نور چراغهای هالوژن و چراغهای LED میتوان مشاهده کرد، این است که نور چراغهای LED استخری حالت یکنواخت و روشنی داشته و گسترش و بازتاب بیشتری در آب دارند. اما نور چراغ های هالوژن بصورت مستقیم و ستون نور است. این موضوع مخصوصاً خودش را در استخرهایی که رنگ سطح آنها کمرنگ است بیشتر نشان میدهد. در استخرهای با سطوح تیره رنگ، انعکاس نور بواسطه جذب نور در سطوح تیره، کمتر اتفاق میافتد.
مزیت چراغهای استخری LED نسبت به نوع هالوژنی آنها این است که اولا حرارت زیادی از خود تولید نمیکنند، و در نتیجه اگر استخر بدون آب باشد این چراغ ها آسیب نمیبینند؛ و ثانیا عمر مفید طولانیتری دارند. همچنین، چراغهای استخری LED دارای رنگهای متنوعی هستند.
در محیط های بسیار مرطوب ماننداستخر كه بدن افراد در اكثر اوقات تماما داخل آب است .به منظور حفاظت از شناگران در برابر شوك الكتریكی معمولا از یك یا چند روش زیر استفاده می شود:
- استفاده از تجهیزات الكتریكی ولتاژپایین
- تجهیز مدارهای الكتریكی به رله عیب اتصال زمین
- عایقكاری تجهیزات الكتریكی
- همبند كردن اجزای فلزی برای یكسان سازی اختلاف پتانسیل
- مجزا سازی تجهیزات و مدارهای الكتریكی به صورت فیزیكی
به عنوان یك قاعده كلی،تمامی استخرهای سرپوشیده كه نور طبیعی برای روشن كردن فضای داخل آنها كافی نیست یا استخرهای سرپوشیده یا سر بازی كه در هنگام شب مورد استفاده قرار می گیرند،باید مجهز به تاسیسات روشنایی مناسبی باشند كه استخر و فضای پیرامون آن شامل كاسه استخر،كف،جداره ها ،نرده های محافظ،فضای پیرامون استخر،مسیرهای عبور و غیره را به خوبی و بدون ایجاد نور خیره كننده و آزاردهنده روشن كند.
ارزیابی شدت روشنایی
اصولا شدت روشنایی در هر مكان بر مبنای معیارهای مختلفی تعیین می شود كه مهمترین آنها عبارتند از:
- كاربری محل
- سن افرادی كه در آن محل حضور دارند
- اهمیت سرعت و دقت در كارهای انجام شده توسط افراد حاضر در محل
نكته ای كه همواره باید در هنگام طراحی تاسیسات روشنایی مورد توجه قرارگیرد آن است كه شدت نور منتشر شده در محیط نباید از مقدار مورد نیاز بیشتر باشد،چرا كه روشن كردن محیط بیش از مقداری كه مورد نیاز است جز اتلاف انرژی سود دیگری را در پی ندارد.در سالیان گذشته به دلیل عدم رعایت ملاحظات مربوطه و نبود محدودیت های انرژی،اهمیت چندانی به سیستم روشنایی ساختمان و شدت نور منتشر شده در داخل آن داده نمی شد.
نکته پایانی
از آنجایی که تاسیسات روشنایی داخل کاسه استخر (چراغ های استخری) در تماس با آب استخر خنک میشوند، تمامی تاسیسات روشنایی زیر آبی حداقل باید به اندازه 50 سانتیمتر پائینتر از سطح آب استخر نصب شوند؛ مگر در مواردی که طراحی و ساخت تاسیسات مربوطه، بر مبنای عمق کمتری صورت پذیرفته باشد.