لوله کشی از ساختارهای بسیار اصلی ساختمان می باشد. لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان و فاضلاب قلب ساختمان می باشند و بعد از زمان اتمام نمی توان به راحتی تغییراتی در آنها را به وجود آورد و هرگونه تعمیرات تخصصی نیازمند حضور لوله کش با تجربه است.

قبل از ورود به بحث لوله کشی آب سرد و گرم، آب آشامیدنی در حال گردش در لوله ها و پارامترهای آن را بررسی می کنیم.

آب آشامیدنی، آبی است که از مواد خارجی، به مقداري که باعث بیماري یا اثر زیان آور بیولوژیک شود، پاك باشد. ویژگی‌هایی از قبیل دما ، رنگ، تیرگی، بو و مزه از خواص فیزیکی آب آشامیدنی به حساب می آیند. تیرگی آب  به میزان  ppmگل ولاي معلق در آب بر می گردد. تیرگی مناسب آب معمولاً 5 ppm (واحد در میلیون) در نظر گرفته می شود. در مقابل، خواصی چون میزان سختی، درجه اسیدی بودن (pH)، مقدار آهن، منگنز و سایر فلزات از خصوصیات شیمیایی آب آشامیدنی محسوب می شود.

نکات فنی و ایمنی:

  • لوله کشی بایستی در کوتاه‌ترین مسیر و با کمترین پیچ و خم انجام شود و در عین حال موازی یا عمود بر دیوارهای ساختمان باشد.
  • در ساختمان های مسکونی، لازم است از نصب لوله های آب و فاضلاب در کنار هم پرهیز شود. زیرا بر اثر گذشت زمان و تشکیل پوسیدگی در لوله ها و از بین رفتن آب بندی آنها، احتمال دارد تراوش و آلودگی آب های آشامیدنی و بهداشتی باعث آلودگی آن شود. درصورت اجتناب ناپذیربودن این امر، لوله کش باید فاصله مناسب را رعایت کرده و در نصب لوله کشی های افقی، لوله های فاضلاب را در زیر سایر لوله ها قرار دهد.
  • لوله کشی آب سرد و گرم بایستی نزدیک دیوارها، تیغه ها و سقف ها اجرایی شود و از انجام آن به صورت کف خواب پرهیز شود و یا حداقل، محل لوله های عمودی را باید به صورتی در نظرگرفت که طول لوله کف خواب به میزان حداقل ممکن باشد. تغییر زاویه در لوله کشی ها برای پیروی از امتداد دیوارها، براساس دستور و طبق نقشه انجام می شود.
  • نصب لوله های افقی اگر به صورت زیرسقفی و یا تحت پوشش سقف کاذب باشد، بایستی اجرای آن در حداکثر ارتفاع ممکن صورت گیرد.
  • لازم است از اجرای لوله کشی در بالای دستگاه های برقی جلوگیری به عمل آید. اگر این کار در پاره ای از اوقات اجتناب ناپذیر است، بایستی نصب سینی قطره گیر در زیر لوله ها پیش بینی شده تا از بروز خطرات برق گرفتگی و اتصال و سوختن سیم ها و دستگاه ها جلوگیری شود.
  • قبل از اجرای لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان، باید مسیرهای عبور لوله را با رشته های کاری دیگر (ساختمانی، برقی، مکانیکی) مطابقت داد تا با هماهنگی، مانع از دوباره کاری های احتمالی جلوگیری شد. شایان ذکر است که اساساً، در اجرای تأسیسات ساختمان مبنای عمل، نقشه های از قبل طرح شده است و در نتیجه پیشبینی های لازم جهت جلوگیری از تداخل لوله های بخش های مختلف تاسیساتی به عمل می آید. لیکن در موارد متعددی، برحسب شرایط اختصاصی اجرای کار، نقشه ها و طرح ها تغییر می کند که مجری قبل از شروع کار موظف به کنترل کلیه موارد اجرایی اعم از عدم تداخل لوله کشی های مختلف، سرگیر نبودن لوله ها و مانع نبودن از باز شدن کامل درها و پنجره ها است.

سایر نکات لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان

  • كليه لوله هاي آب سرد و گرم و برگشت آبگرم مصرفي و تهويه ساختمان  از نوع (PE-RT/ALL/PE-RT)  و قطر “ 5 است، مگر آنكه نوع ديگري در نقشه ها و مقادير كار، ذكر شده باشد.
  • 2- لوله ها بايد برابر نقشه راست – شاقولي و تا حد امکان بدون خم موازي با ديوار يا عمود بر ديوارهاي
    ساختمان اجرا گردد.
  • محافت در برابر شکستگی از كليه لوله هایی كه از داخل و يا زير ديوارها عبور مي نمايد، بایستی صورت گیرد.
  • از اجراي لوله های آب سرد و گرم به موازات پي های ساختمان و يا ديوارهاي باربر در فاصله اي كمتر از يك متر از آنها جز با تصويب دستگاه نظارتی مربوط خودداري شود.
  • كليه لوله هایی که پایين تر از پي ها و يا ديوارهاي باربر ساختمان اجرا و جایگیری می شود، بايستی در خارج از زاويه 45 درجه پي قرار گرفته شود، مگر اينكه تصویبی جز اين صورت گرفته باشد.
  • کارگذاری لوله ها بايد به مــوازات هم كار باشد و فاصله آنها از يكديگر بايستی به اندازه اي باشد كه عايق كاري كامل لوله ها و دسترسي به شيرها به منظور بازديد و تعمير مسير شود.
  • محافظت در مقابل یخبندان و ایزوله سازی برای كليه لوله هایی كه در خارج از ساختمان و يا ديوارهاي خارجي ساختمان اجرا مي گردند بایستی انجام شود.
  • كليه لوله هاي افقي سرد وگرم و برگشت آب گرم مصرفی بايستی شيب يكنواختي حداقل برابر يك در هزار به سمت نقاط پائين دست لوله كشي داشته باشد تا هنگام لزوم امکان تخليه آنها فراهم باشد.
  •  پس از پايان كار روزانه لوله كشي بايد به وسيله درپوش و يا كرباس و يا ديگر مواد تصويب شده انتهاي سرباز لوله ها بسته شود تا مانع ورود مواد خارجي به داخل لوله ها شد.

بهتر است بدانید که ارتفاع نصب شيرها و يا سر لوله ها از كف تمام شده به شرح زير است:

الف – دستشويي 52 سانتيمتر

ب – آشپزخانه ( ديواري 100 سانتيمتر – توكاسه 52 سانتيمتر )

پ – شير مخلوط دوش 80 سانتي متر

ج – شير مخلوط وان 65 سانتي متر

ح – فلاش والو 80 سانتي متر

خ – شير توالت تخت شرقي 30 سانتي متر

ر – توالت فرنگي 30 سانتي متر

س – فلاش تانك180 سانتي متر

  •  فاصله دو سر لوله برای شير مخلوط دوش و ظرفشويي و وان و شير مخلوط ديواري 16-18 سانتيمتر از يكديگر است.
  •  فاصله دو سر لوله برای لوله کشی آب سرد و گرم دستشويي 20 سانتي متر است.
  • در شيرهاي مخلوط، قرارگیری شير آب سرد در سمت راست و شيرآب گرم در سمت چپ صورت می پذیرد.
  • بعد از پایان لوله كشي، سيستم آبرساني سرد و گرم بايد به مدت 24 ساعت تحت فشار 10 اتمسفر آزمايش شود.
  • 1عایق کاری لوله آبگرم مصرفي و برگشت آبگرم بايد به وسیله عايق پلي يورتان يا فوم پلي اتيلن به ضخامت يك اينچ انجام شود.
  •  در اطراف كليه لوله هاي واقع در خارج كانال بايد ماسه خشك ( ماسه بادي ) ريخته شود و از ريختن گچ و يا خاك همراه با گچ در اطراف لوله پرهیز شود.
  •  كليه شير فلكه هاي كشویي – توپكی – يك طرفه – سوزني و صافي ها تا قطر 2.5 اينچ از نوع برنجي دنده اي با فشار كاری 150 پوند بر اينچ مربع و قطر 3 اينچ و بيشتر از نوع چدني با اتصال فلنجي با فشار كار 125 پوند بر اينچ مربع خواهد بود مگر آنكه در نقشه ها و مقاديركار نوع ديگري ذكر شده باشد.
  • در مسير ورود لوله هاي به داخل ساختمان، نصب شيرفلكه تخليه آب الزامي است.
  • لوله ها و اتصالات جوشي سياه و گالوانيزه نبايد به يكديگر متصل شوند و اتصال هر جنس لوله بایستی با اتصالات هم جنس خود باشد.
  • كليه مصالح و لوازم مصرفي بايستي قبلا به تصويب كارفرما يا دستگاه نظارت رسیده باشد.

لوله های به کار رفته در سیستم لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان اندازه های متفاوتی رو در بر می گیرد. در جدول زیر، اندازه شماری از پرمصرف ترین لوله های موجود در بازار، ارائه شده است.

لوله کشی آب:

لوله کشی اصلی ساختمان از شبکه آب شهری توسط لوله های اصلی به گونه های مختلف به ورودی واحدهای مورد نظر می رسد. سپس در هر واحد اجرا می شود.

برای آبرسانی، روش های متعددی وجود دارد که پرکاربردترین آنها شامل: سیستم توزیع آب در ساختمان با استفاده از مخزن ثقلی، سیستم توزیع آب در ساختمان با استفاده از مخزن تحت فشار و سیستم توزیع آب در ساختمان با استفاده از بوستر پمپ می شود.

Convsion Supply Hot and Cold Water PPR Pipe PPR Pipe Fitting PPR Water Pipe Plastic Tube

 لوله کشی آب را به روش های زیر قابل اجراست:

  • لوله کشی روکار
  • لوله کشی آب به روش کلکتوری
  • لوله کشی آب با لوله های پلیمر
  • لوله کشی آب با لوله های 5 لایه

 در روش انشعابی که از شیوه های قدیمی می باشد، از محل ورودی اصلی لوله اصلی بر روی زمین یا زیر سقف خوابانده و سپس در جهت فضاهای مورد نظر امتداد پیدا کرده و انشعاباتی به هر فضا گرفته می شود. اشکال اصلی روش انشعابی این می باشد در زمان مصرف آب به نسبت برابر برای تمامی فضاها پخش نشده و در زمان استفاده مصرف کننده جلویی تر، مصرف کننده انتهایی با مشکل مواجه می شود. در روش کلکتوری، آب در ورودی اصلی ساختمان یا واحد وارد کلکتور می شود که به تعداد فضاهای مورد نظر دارای انشعاب است و از هر انشعاب لوله ای به سمت فضای مورد نظر کشیده می شود. این کار سبب برابری بیشتر مصرف آب در واحدها می شود و انشعابات وابستگی کمتری به یکدیگر دارند. لوله های مورد استفاده که بیشتر در ایران جهت لوله کشی استفاده می شوند به شرح ذیل می باشد:

  • لوله های آهنی که از دیر باز استفاده می شده و امروزه بیشتر جهت پروژه های بزرگ و صنعتی استفاده می شوند.
  • لوله های PVC یا همان لوله های پلیمری سبز و سفید.
  • لوله های پنج لایه که امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.