پمپ لجن کش از گروه پمپ های سانتریفیوژ یا گریز از مرکز بوده و به منظور انتقال و پمپاژ سیالات همراه با ذرات جامد و معلق مانند آب های گل آلود و فاضلاب های صنعتی و خانگی استفاده می شود. این نوع از پمپ ها جهت پمپاژ مایعات محتوی ذرات جامد معلق و الیاف بلند، فاضلاب، آبهای آلوده، آبهای گل آلود، سیالات دارای ذرات سایشی و غیره مناسب می باشند. پمپ های لجن کش را گاهی پمپ غلیظ کش، پمپ فاضلابی، الکترو پمپ دوغاب یا اسلاری و پمپ گل کش نیز می نامند.از آنجا که محرک این پمپ ها معمولا الکتروموتورها هستند پس به آنها الکترو پمپ لجن کش نیز اطلاق میگردد. هر پمپ لجن کش شامل یک پمپ گریز از مرکز دارای یک محور عمودی می باشد.

بررسی شد-ریدایرکت

یک موتور الکتریکی درون هر پمپ لجن کش وجود دارد که محور پمپ را به حرکت در می آورد و انرژی جنبشی محرک جهت انتقال سیال را بوجود می آورد. الکتروموتور مورد استفاده در یک پمپ لجن کش از نوع تک فاز یا سه فاز میباشد و سرعت چرخش الکتروموتورها میتواند ۹۰۰ یا ۱۵۰۰ یا ۳۰۰۰ دور در دقیقه باشد. پمپ های لجن کش دارای سرعت های پایین تر برای انتقال و پمپاژ سیالات غلیظ تر بکار برده میشود.این نوع از الکترو پمپ ها در قدرت های مختلف تولید می شوند و به دو صورت پمپ لجن کش سه فاز و پمپ لجن کش تک فاز تولید و عرضه میگردند. یک پمپ لجن کش تک فازدر دو نوع خازن داخلی و خازن خارجی ساخته می شوند.

پمپ لجن کش مستغرق و خشک

پمپ لجن کش در دو نوع خشک و مستغرق تولید میگردد. پمپ لجن کش مستغرق با دهانه خروجی از ۱٫۵ اینچ تا ۲۰ اینچ ساخته می شود. همچنین هر پمپ لجن کش مستغرق به دو صورت نصب ثابت و نصب متحرک مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع از پمپ لجن کش دارای درجه حفاظت IP68 می باشد و می توانند در سیال به صورت کامل غوطه ور شوند. عبور سیال از اطراف الکتروموتور که کاملا آب بندی شده است، باعث خنک شدن الکتروموتور و در نتیجه افزایش طول عمر آن و همچنین در اثر کاهش جریان موتور، راندمان آن افزایش خواهد یافت.در پمپ لجن کش خشک، الکتروموتور در ارتفاع مورد نظر و در خارج سیال قرار دارد و پمپ در داخل سیال غوطه ور می باشد. این دو از طریق کوپلینگ به هم متصل می باشند و در نتیجه به راحتی می توان الکتروموتور را در صورت نیاز از آن جدا نمود.جنس بدنه و پروانه پمپ لجن کش معمولا از چدن و یا استنلس استیل می باشد و پمپ لجن کش در انواع زیر تولید میگردد:
1.پمپ لجن کش استیل
2.پمپ لجن کش چدنی
3.پمپ لجن کش برنزی

پمپ لجن کش استیل

در پمپ لجن کش استیل، بدنه و پروانه از جنس استنلس استیل می باشد و معمولا در مکان هایی کاربرد دارد که سیال خاصیت اسیدی و خورندگی زیاد داشته باشد که همین امر در مواردی غیر از پمپ لجن کش استیل باعث خورندگی سریع پمپ لجن کش می شود.

انتخاب این نوع از پمپ لجن کش برای مواردی که آب و یا سیال مورد نظر خورندگی زیادی داشته باشد بهترین انتخاب محسوب می شود و این گونه از پمپ لجن کش را می توان در انواع پمپ لجن کش استیل تک فاز و پمپ لجن کش استیل سه فاز استفاده کرد.

پمپ لجن کش چدنی

پمپ لجن کش چدنی نسبت به پمپ لجن کش استیل پر مصرف تر و دارای قیمت ارزانتری است و بدنه آن از جنس چدن می باشد. پروانه آن میتواند از جنس چدن، برنز یا استیل باشد اگرچه نوع چدنی آن معمول تر است. پمپ لجن کش چدنی معمولا برای پمپاژ آب هایی با غلظت بالا که خورندگی نداشته باشند استفاده میگردند چون مقاومت این مدل از پمپ لجن کش در برابر خوردگی و اسیدی مانند پمپ لجن کش استیل نمی باشد.

پمپ لجن کش برنزی

پمپ لجن کش برنزی نسبت به دو نوع دیگر از مورد مصرف کمتری برخوردار است و جهت پمپاژ آب شور یا آب دریا از این نوع پمپ لجن کش با بدنه و پروانه برنزی استفاده می گردد.

پمپ لجن کش خردکن دار

پمپ لجن کش خردکن دار نوعی از پمپ لجن کش می باشد تا قابلیت پمپاژ سیالات دارای الیاف بلند، پارچه، لاستیک و پلاستیک را بدون انسداد مجاری پمپ داشته باشد. در قسمت ورودی این نوع از پمپ لجن کش، تیغه های برنده ای برای خرد و تکه تکه کردن پلاستیک، پارچه، چوب و غیره وجود دارد.ساختمان و شکل پروانه یک پمپ لجن کش با توجه به غلظت سیال مورد پمپاژ، نوع سیال، مقدار و شکل ذرات جامد معلق در سیال انتخاب میشود و معمولا از نوع تمام باز یا نیمه باز دارای چند پره و یا از نوع تمام بسته دارای یک یا دو کانال می باشد و از لحاظ شکل پروانه به انواع پروانه ورتکس، پروانه جریان گردابی و پروانه با تیغه های برنده تقسیم می شوند. به عنوان مثال معمولا پروانه تک کاناله جهت فاضلاب همراه با مواد جامد و پروانه نوع باز جهت پمپاژ فاضلاب خام و مایعات مخلوط با گاز و مواد جامد الیاف دار و پروانه دارای چند پره جهت پمپاژ فاضلاب دارای ذرات جامد و عاری از گاز استفاده می گردند.جنس پروانه یک پمپ لجن کش نیز بستگی به نوع سیال مورد پمپاژ و جنس ذرات معلق موجود در آن دارد. جنس پروانه یک پمپ لجن کش از انواع استیل، چدن و برنزی می باشد. جهت پمپاژ آب شور بهتر است از پمپ لجن کش با بدنه و پروانه برنزی استفاده شود.این نکته را باید در نظر داشت که میزان غلظت سیال باید به اندازه ای باشد که پروانه پمپ لجن کش بتواند در آن به گردش در بیاید.

اندازه قطعات جامدی که یک پمپ لجن کش می توانند پمپاژ کنند بر اساس اندازه کانال های پروانه الکترو پمپ قابل تعریف می باشد. در صورتیکه اندازه مواد جامد بیشتر از حد مجاز باشد از توری مناسب استفاده میگردد.در قسمت آب بندی شافت یک پمپ لجن کش مستغرق و در حد فاصل بین الکتروموتور و پمپ از دو نوع آب بند مکانیکی مختلف با یک محفظه روغن استفاده می شود و به سبب لزوم خنک کاری الکتروموتور، نباید پمپ لجن کش در شرایط خشک استارت شود. پمپ لجن کش از لحاظ خنک کاری به دو نوع آب خنک و روغن خنک تقسیم بندی می شود.پمپ لجن کش پنوماتیک و پمپ لجن کش ضد انفجار EX جهت پمپاژ انواع سیالات شیمیایی و قابل اشتعال و انفجار و انواع مشتقات نفتی و پتروشیمی با بدنه چدن یا استنلس استیل تولید میگردند.پمپ های لجن کش در دو نوع ساده و فلوتر دار تولید میشوند. در برخی از موارد پیش می آید که آب و یا سیال از سطح بالای پمپ لجن کش پایین تر می آید و باعث گرم شدن و آسیب دیدن الکتروموتور لجن کش میگردد که برای بر طرف کردن این مشکل از وسیله ای به نام فلوتر استفاده میکنند. فلوتر بوسیله یک کابل کوتاه به پمپ لجن کش متصل است و در کنار پمپ قرار می گیرد و کار آن روشن و خاموش کردن پمپ لجن کش به صورت اتوماتیک می باشد بدین صورت که هر وقت آب از سطح بالایی پمپ لجن کش پایین تر می آید جریان برق ورودی به پمپ لجن کش را قطع و وقتی آب از سطح بالایی پمپ لجن کش بالاتر می رود جریان برق ورودی به پمپ لجن کش را وصل میکند. فلوتر معمولا بر روی پمپ های لجن کش تک فاز نصب میگردد و در بیشتر پمپ های لجن کش تک فاز بصورت نصب شده از قبل و در کارخانه موجود است.

از مهمترین پارامتر ها در انتخاب یک پمپ لجن کش مناسب میتوان از میزان آبدهی پمپ، هد پمپ، دور پمپ ،قطر دهانه خروجی پمپ و همچنین جنس مواد بکار رفته در الکترو پمپ نام برد.

پمپ لجن‌کش چه کاربری دارد؟

پمپ کف‌کش علاوه بر مصارف روزانه، در صنایع مختلف هم کاربرد‌های مختلفی دارد که در ادامه به برخی از این کاربرد‌ها اشاره خواهیم کرد:

  • پمپ کف‌کش برای زهکشی و پمپاژ مناسب است و آب‌های صاف و گل‌آلود را پمپاژ می‌کند.
  • این پمپ‌ها برای انتقال و جا‌به‌جایی آب‌های غلیظ و گل‌آلود مورد استفاده قرار می‌گیرند.
  • پمپ‌های کف‌کش ذرات ریز، گل‌ولای و لجن موجود در سیال‌ها را هم عبور می‌دهند.
  • پمپ‌های لجن‌کش حتی برای انتقال آب‌هایی که خاصیت خورندگی دارند هم کارایی دارند.
  • چاه باز‌کنی، تخلیه آب چاه‌ها و مخازن مختلف، و همین‌طور تخلیه کف استخر هم از دیگر کاربرد‌های پمپ کف‌کش است.
  • پمپ کف‌کش برای پمپاژ آب، مصارف خانگی، و آبیاری‌های کوچک نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
  • این پمپ در صنایع، عمل پمپاژ کردن دوغاب را به انجام می‌رساند.
  • برای تخلیه آب در ساختمان‌ها، آب‌های صنعتی، گلخانه‌ها، فواره‌ها، مزارع، و باغ‌ها نیز می‌توان از پمپ کف‌کش استفاده نمود.
  • پمپ کف‌کش، تخلیه پساب‌های باران و مایعات دارای هوا و گاز را مقدور می‌کند.
  • به کمک پمپ کف‌کش می‌توان آب و سایر سیال‌های صنایع غذایی را منتقل کرد.
  • از پمپ لجن‌کش در صنایع چرم‌سازی، صنایع کاغذ و چوب، صنایع ساختمانی، صنایع کشاورزی، مزارع پرورش ماهی، و بسیاری از صنایع دیگر استفاده می‌کنند.
  • به‌وسیله این پمپ لجن‌کش، می‌توانید کار تخلیه چاه منزل را نیز انجام دهید.

طرز استفاده از این پمپ

برای نصب و استفاده از پمپ کف کش و پمپ لجن کش، باید به نکات زیر توجه ویژه داشته باشید:

  • از کف کش و لجن کش استیل برای مواردی که آب خاصیت خورندگی دارد استفاده کنید تا از خوردگی آن جلوگیری شود.
  • قبل از انتخاب موتور، حتماً به دبی و نمودار ارتفاع و یا هد پمپ دقت کنید.
  • قبل از نصب و راه‌اندازی این پمپ‌ها، حتماً باید محل مشخص‌شده برای پمپ، از آب پر شود و پمپ را داخل آن بگذارید.
  • موقع نصب پمپ کفکش حتماً میزان ولتاژ برق را چک کنید. ولتاژ برق برای پمپاژ آب‌های غلیظ باید کافی باشد تا باعث کم‌کاری پمپ لجن‌کش و نیمه سوز شدن آن نشود.
  • نیازی نیست نگران بالا رفتن دمای موتور پمپ باشید. موتورپمپ به‌وسیله آب‌هایی که پمپ می‌کند، خنک می‌شود.

نکات مهم در انتخاب پمپ لجن کش:

حداکثر ارتفاع:

مهمترین عامل در انتخاب یک لجن کش ارتفاع است، از کف‌ترین جایی که دستگاه قرار میگیرد تا بالاترین نقطه‌ای که سیال را به آنجا میریزد ارتفاعی است که شما نیاز دارید پمپاژ صورت گیرد. اما باید در نظر داشته باشید که حداکثر ارتفاع یک پمپ نقطه‌ایست که آبدهی به نزدیکی “صفر” میرسد. پس باید حداکثر ارتفاع پمپ از ارتفاع مدنظر شما بیشتر باشد.

قطر خروجی لوله:

قطر لوله خروجی از آنجایی که با میزان آبدهی رابطه مستقیم دارد عامل بسیار مهمی‌ست. در انتخاب پمپ لجن کش باید با توجه به حجم آب موجود و همچنین زمان مورد نیاز برای تخلیه سیال، قطر خروجی را انتخاب کنید.
نکته: اگر میخواهید لوله‌گذاری با قطر بیشتر انجام دهید، به هیچ وجه لوله‌ای با قطری بیشتر از قطر خروجی پمپ را به آن متصل نکنید زیرا اینکار سبب فشار آمدن به پمپ و در نتیجه سوختن آن میشود؛ برای این امر، ابتدا به طول 1.5 متر با سایز اصلی خروجی لجن کش لوله‌گذاری کنید و از آنجا به بعد اقدام به تغییر قطر کنید.

جریان برق:

لجن کش‌ها معمولا از برق AC تغذیه میکنند و بسته با توان مورد نیاز پمپ، میتوانند 220ولت (تکفاز) و یا 380ولت (سه‌فاز) باشند.

فلوتر (سیستم قطع کننده):

در مکانهایی که حجم سیال محدود است و ممکن است پس از مدتی جریان سیال قطع شود و لجن کش با کارکردن بصورت خشک، بسوزد، نیاز به سیستم قطع خودکار است.

نوع پروانه:

در رابطه با این مبحث، برای داشتن حداکثر بازدهی، بسته به میزان ناخالصی و حجم مواد جامد معلق و همچنین امکان خوردگی و یا ساییدگی سیال، پروانه مطابق با آن را باید انتخاب کرد.

مزایا و معایب پمپ لجن کش

مزایا
  • با استفاده از فشار به صورت مستقیم، کارایی لجن کش برای مدت زمان طولانی، بیشتر می گردد.
  • ساختار کوچک، جمع و جور
  • بدون ارتعاش و سر و صدا
  • بدون آلودگی برای محیط زیست
  • قابلیت انتقال لجن از پایین ترین ارتفاع
  • نصب و نگهداری آسان و کم هزینه
معایب
  • به علت غوطه ور بودن این پمپ ها در آب، تعمیر آن سخت می باشد.
  • اگر آب به داخل پمپ نفوذ کند، موجب خراب گشتن  اعضای داخلی پمپ می شود.
  • تشخیص علت خرابی این پمپ ها به دلیل مهر و موم آن ها سخت می باشد.

نکات مهم در استفاده از لجن کش

  • دمای سیال نباید بیشتر از 40 درجه سانتیگراد باشد.
  • در هنگام استفاده از این پمپ در سیال های خاص مانند مواد خورنده، آب شور، مواد قابل استعمال باید حتما جنس پمپ به درستی انتخاب گردد.
  • در محیط های آبی محدود که احتمال خشک کار کردن پمپ می باشد از فلوتر و یا مدل لجن کش فلوتر دار استفاده کنید.
  • زمانی که پمپ کار می کند به هیچ عنوان لوله پمپ آب را مسدود نکنید.
  • از قرار دادن پمپ در جایی که امکان یخ زدگی وجود دارد، خودداری نمایید.