کلرزنی چیست؟
دستگاه کلرزن ، سیستم ضد عفونی آب توسط تزریق کلر میباشد. برای آشنایی با این دستگاه ابتدا فرآیند کلرزنی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
كلرزنی Chlorination به صورت معمول آخرين مرحله بهسازي آب است. اين فرايند، مهم ترين پيشرفتي است كه در عمل تصفيه آب حاصل شده است.با توجه به باکتری های موجود در آب و جلوگیری از رشد آنها وبا توجه به مضرات و بیماری های فراوان آنها نیاز به نصب دستگاه کلرزن یکی از اصلی ترین کارها در جلوگیری از رشد باکتری ها و حذف آن ها می باشد.اگرچه درمراحل مختلف تصفيه آب براي سبك كردن، حذف موادسمي، منعقدسازي از مواد شيميايي به عنوان لخته ساز و كمك منعقدكننده استفاده مي‌شود. ولي متداول ترين ماده شيميايي كه در تصفيه آب كاربرد دارد كلر و تركيبات آن مي‌باشد. كلرزني مكمل پالايش است زيرا علاوه بر از بين بردن عوامل ميكروبي بيماري‌زا از آلودگي ثانويه ميكروبي نيز جلوگيري مي‌كند. اما كلر در مقدار متداول آن بر هاگ ميكروب‌ها، تخم و كيست انگل‌ها و بعضي ويروس‌ها تاثيري ندارد. كلر علاوه براثر گندزدايي كه دارد به علت داشتن ويژگي اكسيدكنندگي آن عناصري نظير آهن، منگنز، هيدروژن سولفيد و سيانور را اكسيده مي‌كند. بعضي از عوامل مولد بو و طعم نامطبوع را از بين مي‌برد.
چگونگی اثر گندزدايی كلر
كلر افزوده شده به آب، منجر به تشكيل اسيد كلريدريك و اسيد هيپوكلرو مي‌شود. اسيد هيپوكلرو موثرترين تركيب كلردار براي گندزدايي آب مي‌باشد. هرچه قدر PH آب پايين باشد اثر گندزدايي آن بيشتر مي‌شود، زيرا در PH نزديك 7 اسيدهيپوكلرو بيشتر توليد مي‌گردد و در PH حدود 5/8 اثر گندزدايي كلر، ضعيف خواهند شد. خوشبختانه بيشتر آب‌ها داراي PH = 5/7-6 هستند.
مبانی كلرزنی
براي حصول اطمينان از درستی كلرزنی قواعد زير بايستي رعايت شود:
1 ـ آب مورد گندزدايي، صاف و بدون كدورت باشد.
2 ـ كلر مورد نياز آب مشخص گردد، نقطه شكست كلر و كلر باقي مانده آزاد حائز اهميت است.
3 ـ در هر حال زمان تماس حدود يك ساعت براي ازبين بردن زيستوارك‌هاي حساس در مقابل كلر منظور گردد.
4 ـ حداقل كلر باقيمانده پس از يك ساعت 5/0 ميلي گرم در ليتر پيشنهاد مي‌شود. اين مقدار در همه گيري‌هاي بيماري‌هاي روده تا 1 ميلي گرم در ليتر نيز توصيه شده است.
5 ـ مقدار كلر مورد نياز هر نوع آب برابر خواهد بود با مقدار كلري كه به آب اضافه مي‌شود تا پس از يك ساعت مقدار 5/0 ميلي گرم در ليتر كلر باقي مانده داشته باشد.
روش كلرزنی
با توجه به حجم آب مورد گندزدايي و وسعت پروژه، روش كلرزني تعيين مي‌گردد. كلر ممكن است به يكي از اشكال زير در دسترس باشد:
الف) گازكلر Cl2
ب) كلرامين NH2 Cl و NHCl2
ج) پركلرين High Test Hypochlorit H.T.H
د) دي اكسيد كلر Clo2
كلر اولين ماده انتخابي در گندزدايي آب است زيرا ارزان، موثر و كاربرد آن بسيار ساده است. براي جلوگيري از آثار سمي آن توسط دستگاه كلرزني به آب اضافه مي‌شود. تركيب آمونياكي كلر نيز براي گندزدايي آب به كار مي‌رود ليكن اثر آن كندتر از اثر كلر است اين امر باعث محدوديت استفاده از آن شده است.
پركلرين ياH.T.H يا هيپوكلريت پر قدرت، يكي از تركيبات كلسيم است كه 70ـ60 درصد كلر دارد. محلول ساخته شده ازH.T.H و تركيبات ديگر كلردار براي گندزدايي آب بكار مي‌رود.
ـ پركلرين CaOCL2 به صورت پودر يا كريستال ريز در بسته هايي با وزن مشخص تهيه و توزيع مي‌گردد.
ـ گرد سفيد كلر CaOCL2 كه كلر قابل استفاده آن 39ـ5/33% است.
ـ محلول هيپوكلريت سديمNaocl كه داراي 5ـ3 و 16ـ10 درصد وزني كلر قابل استفاده است.
به هر حال علي رغم تركيبات جانبي كلر با مواد آلي آب و خطرات احتمالي آن براي سلامت هنوز كلر به عنوان يك ماده شيميايي گندزدا براي بهسازي آب آشاميدني مورد استفاده است.
یکی از مضرترین موادی که از آب برای دستگاههای تصفیه آب حذف میشود کلر است . هنگامی که کلر به عنوان گندزدائی کننده در تصفیه آب به کار می‌رود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک تولید تری‌هالومتان‌ها THMs یا هالوفرم‌ها را می‌نماید، تری‌هالومتان‌های اصلی عبارتند از: کلروفرم CHCL3، برمودی کلرومتان CHBrCL2، دی‌برموکلرومتان CHBr2CL و برموفرمCHBr3.شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطان‌زائی دارند، که برای سلامتی انسان‌ها جداً زیان‌بخش تشخیص داده شده‌اند . حتی بسیار توصیه شده از آبی که حاوی کلر است جهت استحمام استفاده نشود چرا که بر پوست اثرات نامطلوب برجای خواهد گذاشت و همچنین باعث خشکی پوست می شود .
انواع کلرزن و سیستم کلرزنی
- کلرزن گازی
- کلرزن مایع
- دوزینگ پمپ
- پمپ تزریق
- پکیج کلرزنی
دستگاه کلرزن ( سیستم ضد عفونی آب توسط تزریق کلر ) بعنوان فرآیند گندزدایی آب در مخازن آب و استخر ها و حوضچه ها و افزایش طول عمر غشاهای پلی آمید (ممبران ) و حذف آلودگی های میکروبی و حذف میکروارگانیسم های موجود در آب از قبیل باکتری ها و جلبک ها مورد استفاده قرار می گیرد .
با توجه به باکتری های موجود در آب و جلوگیری از رشد آنها وبا توجه به مضرات و بیماری های فراوان آنها نیاز به نصب دستگاه کلر زن یکی از اصلی ترین کارها در جلوگیری از رشد باکتری ها و حذف آن ها می باشد.
در استخرهای شنا با توجه به آلودگی های ایجاد شده و رشد قارچ ها و باکتری ها و تشکیل جلبک که باعث کدورت و سبز شدن آب میشود کلر زنی توسط دستگاه کلر زن انجام میگیردد.
موارد استفاده از دستگاه کلرزن
ضد عفونی کردن و گند زدایی نمودن آب استخرهای شنا – تزریق کلر بصورت مایع و مواد شیمیایی در قسمت خروجی فاضلاب – تزریق نمودن اسید برای جلوگیری از گرفتن مبدل های حرارتی – کلرزنی نمودن سردخانه ها – حوضچه های پرورش آبزیان حذف هر گونه میکروارگانیسم ها و جلو گیری از بوجود آمدن جلبک و قارچ در محل هایی که آب بصورت راکد میباشد .
کلرزنی بصورت مایع
دستگاه کلر زن مایع از از طریق پمپ تزریق با دوزینگ پمپ به آب کلر تزریق میشود .هیپوکلرید سدیم و کلسیم به حالت مایع بوده و برای تزریق این مواد به آب از هیپوکلریناتور استفاده میشود .
تجهیزات ساخت دستگاه کلرزن مایع
- پمپ تزریق کلر
- مخزن پلی اتیلن مطابق با آب مصرفی
- گیربکس و الکتروموتور
- شفت استیل یا فلزی با پوشاننده پلی اتیلن
- تابلو برق تجهیز شده به تایمر اتوماتیک همزن
- لوله کشی و اتصالات از جنس پی وی سی
- شاسی فلزی با پوشش استیل ضد زنگ یا اپوکسی
کلرزنی بصورت گازی
در کلر زنی بصورت گازی در بدو شروع کلر در دمای بالا و فشار پایین به مایع و پس از آن بوسیله تبخیر کننده تبدیل به گاز میشود و در نهایت درون کپسول های مخصوصی که طراحی شده اند نگهداری میشود و بوسله پمپ جهت ضد عفونی و گند زدایی به درون آب تزریق میشود.
تجهیزات ساخت دستگاه کلرزن گازی
- دستگاه تزریق اتوماتیک دیواری به همراه دستگاه وکیوم
- دستگاه انژکتور به همراه پوستر پمپ
- دستگاه تعویض کننده و دستگاه آنالیزر جهت نشان دادن کلر باقی مانده در دستگاه کلر زن
- تابلوی فرمان
- سیلندر گاز